Przestrzenie w duchu REUSE - podsumowanie Forum D&A 2023
Ponowne wykorzystanie architektonicznej i urbanistycznej tkanki, trend RE-USE, efekty rozpłytowywania, nadbudowy i regeneracja osiedli to wybrane zagadnienia, które poruszyli uczestnicy Forum Designu i Architektury w dniach 1-2 lutego 2023 podczas targów Budma w Poznaniu.
Forum Designu i Architektury oficjalnie rozpoczęli Jakub Głaz, krytyk architektury i publicysta, a także Filip Bittner, wiceprezes Zarządu Grupa MTP i Piotr Fokczyński, prezes Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. – Nasze spotkanie zostanie wypełnione wykładami i debatami, które ponownie – po zeszłorocznej edycji – odbędzie się pod ogólnym hasłem ODNOWA z podtytułem „świadomie o energii” – zauważył Jakub Głaz, prowadzący Forum. Uczestnicy Forum zadali sobie pytanie o kwestie związane z energią, rozumiane zarówno jako: jej oszczędność związaną z ponownym wykorzystaniem architektonicznej materii, a także jak i siła potrzebna do dokonania skomplikowanych nierzadko polegających na odnowie.
Warsztat rozpłytowywania – studium Placu Defilad
Merytoryczna część Forum Designu i Architektury zaczęła się od studium przypadku kreatywnej odnowy, czy też przetworzenia przestrzeni trudnej i symbolicznie bardzo nasyconej: placu Defilad w Warszawie. W czerwcu zeszłego roku otwarto w jego obrębie tzw. Plac Nowego Sąsiedztwa z odpłytowaną częściowo przestrzenią, którą przeznaczono na intensywne zazielenienie. Jest to przedsmak dalej idących zmian, które nastąpią na placu, który – po latach bycia przestrzenią niczyją i amorficzną – dzięki twórczej odnowie zyska nowe życie.
Nadbudowa bloków jako odpowiedź na zmiany modelu życia i pracy
Kinga Grzybowska z poznańskiej pracowni KXM GROUP przedstawiła bardzo interesującą koncepcję nadbudowy bloku z przełomu lat 50. i 60. w poznańskim zespole mieszkaniowo-usługowym Rondo przy ul. Grunwaldzkiej. Uczestnicy Forum zauważyli, że projekt ten może być uniwersalnym rozwiązaniem stosowanym na szerszą skalę.
Praca z dziedzictwem architektonicznym. Przypadek Ogrodów Ulricha
Podczas D&A Forum Designu i Architektury ponownie na warsztat został wzięty przypadek warszawskiej przestrzeni, tym razem znajdującej się nie w centrum, ale na zachodzie dzielnicy Wola. Przestrzeni przekształconej ostatnio twórczo przez pracownię architektoniczną WXCA. Rewaloryzacji poddano historyczny park, plac, a także szklarnie nadbudowane na istniejącej substancji. Ogrodom Ulricha przyjrzeli i próbowali zanalizować z wielu bardzo praktycznych perspektyw zaproszeni goście – w większości uczestniczący w rewaloryzacji prezentowanej przestrzeni: Monika Lemańska z pracowni WXCA, Agnieszka Polakowska z firmy SAGO Projekt, Michał Zalewski reprezentujący SETUP team, i poznański architekt Dominik Banaszak z pracowni LAB 3 Architekci.
Nowe życie Monopolis
Gościem specjalnym pierwszego dnia Forum D&A był Rafał Grzelewski, reprezentant Grupy 5 Architekci, który prowadził projekt Monopolis – udaną rewitalizacje dawnych zakładów Monopolu Wódczanego z 1902 roku w Łodzi. Obecnie dawna fabryka jest przestrzenią dla nowoczesnych biur, teatru, amfiteatru, ARTgalerii, muzeum poświęconego historii dawnych zakładów Monopolu Wódczanego.
Debata ODNOWA o projektach w duchu RE-USE w Polsce
Panel dotyczył najciekawszych przestrzeni, jakie powstały w ostatnim czasie w duchu RE-USE w Polsce. Trend ten, w obliczu wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, kryzysami ekonomicznym i ekologicznym wydaje się być najważniejszy w praktyce architektonicznej. Panel składał się z prezentacji najgłośniejszych w ostatnim roku projektów najciekawszych architektów oraz debaty. Do udziału w wydarzeniu zaproszono Aleksandrę Wasilkowską, Macieja Frantę i Łukasza Pancewicza.
Osiedla do regeneracji
Omówiono mieszkalne domy, które wymagają specyficznie rozumianej odnowy. Nie przeróbki na inną funkcję, a dowartościowania za pomocą kreatywnych ulepszeń. Uczestnicy Forum D&A pochyli się przede wszystkim nad osiedlami i zespołami mieszkaniowych z czasów powojennych. Spojrzeli też jednak i na kamienice oraz na budynki stawiane dzisiaj, bo – jak się okazuje – negatywne doświadczenia związane z istniejącą zabudową niewiele nas nauczyły. Temat kompleksowo pomyślanej rewaloryzacji istniejącej zabudowy mieszkaniowej jest jeszcze dość słabo uświadomiony, a brak choćby jednego całościowego polskiego przykładu sprawia, że wielu osobom trudno jest sobie takie zmiany wyobrazić.
Praca z kontekstem
Zwieńczeniem dwudniowego Forum D&A była prelekcja gościa specjalnego - Alexandra Schwarza, David Chipperfield Architects z Berlina.
Profesora „Budownictwa i Projektowania Publicznego” na Uniwersytecie w Stuttgarcie oraz partnera w Pracowni Architektonicznej David Chipperfield w Berlinie, w której jako dyrektor ds. projektowania, jest odpowiedzialny za wiele projektów i konkursów, w tym Neues Museum i James-Simon-Galerie na berlińskiej Wyspie Muzeów, Muzeum Literatury Nowoczesnej w Marbach i Muzeum Folkwang w Essen.
Partnerzy wydarzenia
Patronat honorowy nad Forum Designu i Architektury sprawowały: Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszenie Architektów Polskich oraz Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki. Forum D&A odbyło się pod patronatem merytorycznym poznańskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz redakcji czasopisma „Architektura & Biznes”. Partnerem Forum Designu i Architektury była firma Fakro – wicelider na światowym rynku okien dachowych.